İzmir, ilk kurulduğu günlerden beri Ege'nin en önemli kentlerinden biriydi. Özellikle korunaklı limanı sayesinde deniz ticareti kentin tarihinde hep var olmuş. Anadolu'nun çeşitli yerleşimlerinde üretilen ürünler karayoluyla İzmir'e getirilip buradan Yunanistan, İtalya gibi Ege'ye kıyısı olan ülkelere gemilerle gönderilir, aynı şekilde bu ülkelerden de çeşitli mallar İzmir limanı aracılığıyla Anadolu'ya getirilirdi.
Bu durum kentin kıyısında yer alan Kemeraltı'nı doğal olarak bir ticaret merkezi haline getirmiş. Her ne kadar günümüzde alternatif taşıma yöntemleri İzmir'in deniz ticaretindeki önemini azaltsa da, Kemeraltı'nın canlılığını etkilememiş.

 

Kadınlarağası Kervansarayı'nın avlusu.

Bölge İzmirliler için hâlâ alışveriş konusunda bir cazibe merkezi. Kentte açılan çok sayıdaki modern alışveriş merkezine rağmen İzmir halkı hâlâ Kemeraltı'nın dar ve bilmeyenler için labirenti andıran sokaklarını doldurmaya devam ediyor. Tabii bu ilginin nedeni karşılıksız değil. Kemeraltı'ndaki dükkanlarda her şeyi en ekonomik fiyatlarla bulma şansınız var. Bütün bir günü hiç sıkılmadan ve yorulmadan Kemeraltı'nda geçirebilirsiniz. Her ziyaretçinin ilgisini çekebilecek çeşitlilikteki ürünleri, tarihi kapalı çarşıları, esnaf lokantaları, muhallebiciler, sokak çalgıcıları ve tam yorulduğunuz anda karşınıza çıkıveren küçük kahvehaneleriyle insanı hemen içine alır ve zamanın nasıl geçtiğini anlamazsınız. Bu durumu kendi tecrübemden biliyorum, çarşının fotograflarını çekmek için sabah girdiğim Kemeraltı'ndan ancak hava kararınca çıkabildim.
Kemeraltı, geçmişte hemen deniz kıyısında olmasına rağmen bugün denizle arasına Konak Meydanı girmiş. Denizin doldurulmasıyla elde edilen bu alan şimdi İzmir'in en güzel meydanlarından birine ve ünlü saat kulesine ev sahipliği yapıyor.



 

Semtin deniz tarafında Konak Meydanı bulunurken, tam ters tarafında İzmir'in neredeyse tam ortasında Agora (pazaryeri) bulunuyor. Bu kalıntılar, bölgenin geçmişte de önemli bir ticaret merkezi olduğunun göstergesi. Milattan sonra 2. yüzyıla tarihlenen Agora'nın geniş bir alana yayılmış olması kentin alışveriş potansiyelini anlatması bakımından oldukça önemli. Agora'da 1932 yılında başlayan kazı çalışmaları zaman zaman kesintiye uğrasa da halen devam ediyor. Bölgeden çıkarılan önemli eserler bugün İzmir Arkeoloji Müzesi'nde. Bu eserler arasında en önemlisi ise Poseidon ve Demeter heykel grubu. Daha yakın tarihlere geldiğimizde ise alışverişin dışında çarşının kültürel anlamda da önem kazanmaya başladığını görüyoruz.
Rauf Beyru'nun '19.Yüzyılda İzmir'de Yaşam' adlı kitabında, Türkler tarafından Kemeraltı'nda bir han kiralanarak tiyatro yapıldığı yazılıyor.Yine aynı kitapta, Kemeraltı'nda bulunan Yusufoğlu Han'da bir kütüphane kurulduğu ve kütüphanedeki mevcut kitap sayısının 200 cilt olduğu, ayrıca 1000 cilt kitabın da ısmarlandığından söz ediliyor. Dönemin önemli eğlencelerinden olan Karagöz temsillerinin de yine Kemeraltı'nda ki Hacı Hasan Ağa Hanı'nda gerçekleştirildiği de aynı kitapta anlatılıyor.


 

Nargile alabileceğiniz objelerden biri.

İzmir'in turistik haritalarında 'Alışveriş Bölgesi' olarak gösterilen Kemeraltı aynı zamanda kentte bulunan tarihi yapıların önemli çoğunluğunu sınırları içinde barındırır. Bu yapıların en göze çarpanları ise Hisar Camii, Salepçioğlu Camii ve Kızlarağası Kervansarayı. İzmir'de ki en eski cami olan Hisar Camii 1592 yılında Yakup Bey tarafından yaptırılmış. Son derece gösterişli bir iç mekanı olan caminin, özellikle mihrap ve minberindeki işçilik görülmeye değer nitelikte. Dış duvarları mermer ve yeşil taşlarla kaplanmış olan Salepçioğlu Camii ise 1906 yılında inşa edilmiş. Yapılırken İzmir'in en büyük kubbeli camisi olması planlanmış ve öyle de olmuş. Kızlarağası Kervansarayı 1741 yılında yapılmış. 1993 yılında ise restore edilerek çarşı haline getirilmiş. Giriş katındaki onlarca dükkan Kemeraltı'nda bulunan diğer dükkanlara göre daha özel ürünler satıyor. Eski objelerin ve hediyelik eşyaların bulunduğu dükkanlar burada çoğunlukta. Kervansaray'ın üst katında ise bir kahvehane ve küçük odalar var. Bu odalara dövme yapan, ney dersleri veren, eski kitap ve resim satanlar yerleşmiş ve daha ziyade gençler ilgi gösteriyor.
Kemeraltı'nda bulunan ilginç bir sokak da Havra Sokağı. İsminden de anlaşılacağı gibi bu sokakta eski bir sinagog bulunuyor. Ancak ziyarete kapalı. Kemeraltı'nın detayları ve sürprizleri bitmez. Bu nedenle eğer yolunuz İzmir'e düşerse Kemeraltı'nı gezin bu yazıda olmayan daha nice detayı kendiniz keşfedin.