Tasavvuf'ta dervişlerin yaşamı ipekböceğinin yaşamına benzetilir. Her birinin yaşamında bir tırtıl, bir koza, bir de kelebek dönemi vardır. Ayrıca, tasavvuf geleneği varlığı bir bütün olarak düşünür. Yunus da bu geleneğin temsilcisi, aynı zamanda öğreticisi olarak şiirlerinde tasavvuf ahlakına ve anlayışına denk düşen mesajlar verir. Bu ahlak, iradeden ve benlikten kurtulma ahlakıdır. Tanrı'ya ancak böyle ulaşılabilir, ancak böyle insanlar birbirlerini daha kolay anlayabilir. Evrensel barış ancak insanların birbirlerini anlamaları ve kendileri için ne istiyorsa, diğer canlılar için de aynısını istemeleri ile sağlanabilir.
"Sen seni ne sanursan / Ayruğa da anı san / Dört kitabın manası / Budur eğer var ise"  Yunus, olgunlaşma döneminde Anadolu'da birçok yeri gezmiş, halka tasavvufi düşüncelerini ve şiirlerini aracısız sunmuştur. Bu yolculukları sırasında Yunus, Konya'ya da gider. Konya dönemin ilim ve kültür merkezidir. Bunun en önemli nedeni de Mevlânâ'nın varlığıdır. Yunus, Konya'da Mevlânâ ile görüşür, meclislerine katılır.

Bu görüşmeyi dizelerinde şöyle anlatır; "Mevlânâ Hüdavendigar bize nazar kılalı / Onun görklü (güzel) nazarı gönlümüz aynasıdır" Mevlânâ da Yunus'a bir dizesi ile öğüt verir; "Çobanı berk (sağlam) dut kurdun öküşdür (çoktur) / İşit benden karakuzum, karakuz" Yunus'un yaşamı ile ilgili detaylı bilgi yoktur. Yaşamının büyük bir bölümü halkın rivayet ve efsaneleri ile şekillenir. Ayrıca, hiçbir yerde resmine rastlanmaz. Belki de Türk insanı 750 yıl boyunca Yunus'u gönlünde bir ses olarak yaşatmayı tercih etmiş, bu nedenle resmini yapmaya gerek duymamıştır. Onu her okuyan kendi hayal gücüyle, kendine göre resmeder. Ancak, Anadolu insanı Yunus'un mezarı konusunda resmini yapmamakta gösterdiği tavrın tersini göstermiş ve Anadolu'nun birçok yerleşiminde türbesini yaptırmıştır. Yunus'a duydukları coşkulu sevgileri onu sahiplenmelerinin nedenidir. Eskişehir Sarıköy'de, Karaman'da, Manisa Emreköy'de, Erzurum Dutçuköy'de, Keçiborlu'da ve Anadolu'daki daha birçok yerleşimde türbesinin bulunması bu sevgidendir.